باورهای محدود کننده به عنوان ترمزهای نامرئی قطار موفقیت

اگر شما هم وقتی خواستید کاری را شروع کنید، در همان ابتدا با هجوم افکار منفی مثل « تو هیچ وقت موفق نمیشی!! ، تو خیلی از بقیه عقب تری!!، تو توان جسمی کمی داری!! و ...» سرخورده شدید، ترسیدید و عقب کشیدید این مقاله را حتما بخوانید!

مامان کارآفرین ها! این مقاله راجع به نقش مدل های ذهنی و باورهای محدودکننده در زندگی و اهمیت آن ها در موفقیت است. اینکه باورهای محدود و الگوهای فکر منفی چگونه می تواند حرکت ما را کند و یا متوقف کند و چگونه مدل های ذهنی سازنده و باورهای مثبت می تواند رشد شخصی را برای ما ایجاد کند.

اما قبل از موضوع باید بدانیم ، مدل ذهنی چیست و چگونه ایجاد می شود؟

مدل های ذهنی حاصل از فرایند شناخت در ما هستند این فرایند شناخت، از همان کودکی شروع شده و  در ارتباط با اشیاء، افراد، تجارب و اتفاقاتی که زندگی ما رخ می دهد در حال تکمیل شدن است. ما از این شناخت برای خود چارچوب ذهنی را می سازیم که از طریق آنها به خود و دنیای اطرافمان نگاه می کنیم.

مثلا وقتی کودک متوجه می شود جسم داغ باعث سوزش دستش می شود با یک بار امتحان کردن مجددا آن کار را تکرار نمی کند چون با تجربه احساس درد شناختی برای او ایجاد شده است. این یک مثال خیلی ساده بود که هزینه ای برای کودک به جز یک درد جسمی چند ثانیه ای ندارد. اما تاثیراتی که شناخت منفی از خودمان بر جای میگذارند تاثیرات مخربی را بر آینده ما دارند. مثلا فرض کنید در خانواده کمال گرایی هستید که برای والدین شما همیشه شاگرد اول و ممتاز بودن مهم است و نمره 19 که برای یک خانواده شاید آرزو باشد برای شما به دلیلی برای سرزنش تبدیل شود. البته ممکن است این بازخورد پدرو مادر به شکل تنبیه نباشد اما همین که به شما بگویند «خوبه ولی 20 بهتر بود.». احساس ناکافی بودن علی رغم تلاش را در شما به وجود  می آورد. اینکه شما علی رغم تلاش هیچ وقت به هدفتان نخواهید رسید و اگر هم برسید به حد ایده آلش نخواهید رسید. این یک مثال بود و شما می توانید موارد خیلی زیادی شبیه این در ذهنتان پیدا کنید که در شما باورهای محدودکننده ای نسبت به دنیای اطرافتان و حتی خودتان ایجاد کرده است.
مدل های ذهنی مثل عینکی هستند که از طریق آنها با جهان مشاهده و تعامل داریم. تصور کنید که از پشت عینک قرمز به جهان نگاه می کنید. احتمالاً هر چیزی که می بینید، ته مایه ای  از رنگ قرمز دارد، همه ی ما به چیزی توجه می کنیم که برای ما مهم و ارزشمند است. ممکن است چیزهایی را ببینیم و یاد بیاوریم که برای دیگران مهم نباشد.

تمرین! زمانی را به خود اختصاص دهید و در مورد باورهای محدود کننده ای که نسبت به خودتان یا دنیای اطرافتان دارید فکر کنید. چقدر این شناختی که ایجاد شده واقعی است؟ چقدر از این شناخت بخاطر القائات اطرافیانتان بوده است؟

تا اینجا با مدل های ذهنی و اهمیت آن ها آشنا شدیم و متوجه شدیم  مدل های ذهنی سازنده به افراد کمک می کند تا اطلاعات را تفسیر کنند ، تصمیم بگیرند و دنیای اطراف خود را درک کنند. آنها با شکل دادن به درک ما ، تأثیرگذاری بر رفتار ما و هدایت فرآیندهای حل مسئله و تصمیم گیری، نقش مهمی در موفقیت ما دارند. اما در این میان افرادی که دارای مجموعه متنوعی از مدلهای ذهنی هستند موفقیت های بزرگتری را رقم می زنند چرا؟

مدلهای ذهنی متنوع، باعث موفقیت بیشتر است

• چون این مدل های ذهنی متنوع به آن ها کمک می کند در مواجهه با تغییر ، سازگار و مقاوم تر باشند. مثلا در دروان کروناکسب و کارهایی که خیلی زود توانستند بستر تجارت الکترونیک خود را فراهم کنند وسایت فروششان را زودتر از بقیه رونمایی کنند از بقیه جلو افتادند.
• این افراد در تصمیم گیری بهتر عمل کنند چون می توانند جوانب تصمیم و پیامدهای آن را آگاهانه تر ببینند.
• آنان خلاقیت بیشتری دارند و این طرز فکر خلاق می تواند یک دارایی ارزشمند در کارآفرینی باشد. که برای حل چالش ها با کمترین هزینه، ایجاد محصول و خدمات نوآورانه کمک می کند.
• در  برقراری ارتباط با دیگران بهتر عمل می کنند که این موضوع  در رهبری ، کار تیمی و دستیابی به اهداف بسیار مهم است.
• می توانند رهبران خوبی باشند زیرا از این مدل های ذهنی خود برای پیش بینی تغییرات ، تصمیم گیری آگاهانه و ایجاد انگیزه در تیم های خود استفاده می کنند.

 مدل های ذهنی متنوع چطور شکل می گیرد؟

جواب شناخت بیشتر است اینکه ما خود را در معرض شناخت وقایع مختلف قرار دهیم مثلا بیشتر سفرکنیم، با آدم های بیشتری آشنا شویم، بیشتر مطالعه کنیم، بیشتر تجربه کسب کنیم و ... موضوع خوشحال کننده این است که مدل های ذهنی ثابت نیستند. اگر در برهه ای از زندگی متوجه شدیم شناختی که از خود و دنیای اطرافمان حاصل کرده ایم با واقعیت مطابقت ندارد می توانیم آن ها را تغییر دهیم و بهبود بخشیم و در جهت تقویت آن ها قدم برداریم.

نهایتا اینکه، مدل های ذهنی برای موفقیت ما در جنبه های مختلف زندگی اساسی هستند. آنها به ما این امکان را می دهند تا تصمیمات بهتری بگیریم ، توانایی های حل مسئله را تقویت کنیم ، خلاقیت تقویت و بهبود ارتباط برقرار کنیم. با تنوع بخشیدن و گسترش مدل های ذهنی و پالایش آن ها از مدل های منفی و باورهای محدود کننده ، می توانیم به افراد سازگار ، نوآور و مؤثرتری تبدیل شویم و احتمال دستیابی به موفقیت در زندگی شخصی و حرفه ای خود را افزایش دهیم.